Yaklaşık 50 yıllık direktörlük mesleğinin birinci müzikaline imza atan Steven Spielberg gelmiş geçmiş en büyük müzikal sinemalardan birini tekrar çevirmeye soyunurken şunları söylemişti: “‘Batı Yakasının Hikayesi’ tüm dünyada sahnelenen bir müzikal olduğu için kalkıştım bu işe, yoksa yalnızca bir sinema olsaydı asla cüret edemezdim.” Ne palavra söylemeli, tüm deneyimine, isminin çağrıştırdığı tüm olumlu (ve olumsuz) yargılara karşın ben de Spielberg’ün “Batı Yakasının Hikayesi”ni yine çevirdiğini duyduğumda ‘Bu ne cüret’ demiştim ben de. Anlaşılan Spielberg de aklında misal bir soruyu döndürmüş ki üstteki açıklamayı yapma gereği duymuş. Neyse ki ortaya çıkan sinema, tahminen tam da müzikallerin böylesi öne çıktığı bir seneye yakışacak halde, eşine az rastlanır bir sinema olayı olmuş.
Steven Spielberg 10 yaşındayken “Batı Yakasının Hikayesi” müzikalinin Broadway takımının kaydettiği plağı ezberleyene kadar dinlemiş ve hatta bir akşam yemekte yüksek sesle söylediği “Gee, Officer Krupke” müziğindeki ‘bastard’ (piç) lafı yüzünden babasından sofrada sıkı bir azar yemiş. “Senin getirdiğin plakta geçiyor” diyerek yırtmış tahminen lakin bugünlerde 75 yaşında olan Spielberg’ün artık hayatta olmayan babasına adadığı “Batı Yakasının Hikayesi”ni çekmek için bu denli yıl beklemesi de biraz yazık olmuş güya, çünkü uzun müddettir tekrar canlandırılmaya çalışılan müzikal cinsini tahminen çok daha erken bir tarihte ayağa kaldırabilirmiş. Olağan bir de şu var; Robert Wise’ın 1961 tarihli sineması 10 kısımda Oscar almıştı ve artık 60 yıl sonra izleyiciyle buluşan bu yeni sinema Oscar yarışında kaç heykelciğe uzanacak (örneğin direktörün ‘sıfır’ çektiği “Mor Yıllar” üzere mi olacak yoksa 7 Oscar kazanan “Schindler’s List” üzere mi?) ya da kaç kolda aday olacak, bunu ayrıyeten göreceğiz.
ÖNE ÇIKAN TEMALAR…
Her şeyden evvel Steven Spielberg müzikali yine sinemaya uyarlarken yenileştirmek yolunu tercih etmemiş. Yani öykü 1957’de geçiyor ve görsel manada saf bir periyot sineması. Senaryosu Tony Kushner tarafından yazılan (ki özgün sinemanın aday olup da alamadığı tek Oscar heykelciği Uyarlama Senaryo kısmında olmuştu, bu kere çok daha savlı olabilir) sinemada ayrımcılık, ırkçılık, ötekileştirme, cinsiyetçilik üzere temalar elbette birinci sinemaya oranla daha fazla ön planda olduğu bir gerçek (İspanyolca konuşmalara altyazı koymaması bile bu ‘ötekileştirme’nin altını çizen bir atılım şüphesiz) ve bu manada aktüel bir bakış açısı kelam konusu ancak Shakespeare’in “Romeo ve Juliet”inden bu yana değişmeyen asıl sıkıntı, yani aşkın hayattan bile büyük olduğu, aşksız hayatın yaşanmaya paha olmadığı önermesi yerli yerinde duruyor. Yani Spielberg’ün versiyonunda öykünün temel çıkış noktası korunmakla birlikte etrafındaki sorunların altı daha çok çizilerek yeni nesillere da daha manalı gelecek bir halde altı daha dolu, dokuması çok daha sık bir iş çıkmış ortaya; sadece bunun için bile şapka çıkarılır.
DANS SAHNELERİ İNANILMAZ
Öte yandan Spielberg’ün tahminen de asıl başarısı sinemanın görsel bütünlüğünde. Şunu çabucak teslim edelim, renkler, ışık, sinemanın dokusu üzere ögeler nitekim izleyiciyi büyüleyecek şelide tasarlanmış. Güya 2020’de değil, nitekim 50’li yılların sonlarında çekilmiş bir sinema izliyor üzere olacaksınız; Spielberg bu derece ustalıklı bir işe imza atmış. Örneğin, Maria’nın meskeninde ya da kilisede geçen iç yer sahnelerinde dışarıdan gelen gün ışığıyla oyuncuların yüzlerinde daima değişen renklerin yarattığı tesir muazzam nitekim de. Ve olağan danslar… Jerome Robbins’in klasik temelli koreografisini tekrar yorumlarken onun temel çizgilerini bozmayan Justin Peck’in sinemada Spielberg ile tahminen de en yakın çalışan kişi olduğu da gözlerden kaçmıyor, çünkü “Batı Yakasının Hikayesi” her şeyden evvel hareketle anlatılan bir müzikal ve direktörle koreografın birebir bakış açısında ve tıpkı ritimde olması çok değerli. Sinemada bilhassa harabe bir bina dekorunda çekilmiş “Cool” sahnesi harikulâde bir yine yorumlama olarak öne çıkıyor bana sorarsanız. Birinci versiyondan farklı olarak Tony ve Riff ortasındaki bağın dinamiğini sinemanın sonlarındaki trajik hengame sahnesini de hazırlayan bir halde aktaran bu sahne dansın da ötesinde çok sağlam bir oyunculuk gösterisine de dönüşüyor. Genel olarak dans sahneleri (ya da müzikal sahneler) iki sinema ortasında en çok karşılaştırılacak sahneler elbette ve Maria ile Tony’nin birbirlerini birinci defa görüp aşık oldukları okuldaki dans sahnesi, ya da sinemanın ‘prolog’ kısmı ve olağan ki bu defa karakola taşınmış “Gee Officer Krupke” sahnesi yeni halleriyle de unutulmaz sıfatını hak ediyorlar doğrusu.
Birinci sinemada Anita rolünü canlandıran ve En İyi Yardımcı Oyuncu kazana Rita Moreno’nun b u sinemada de rol aldığını ve karizmasından, gücünden hiçbir şey keybetmediğini görmek çok hoştu. Ayrıyeten bu sinemadaki Anita (Ariana DeBose) ile Bernardo’nun (David Alvarez) en az birinci sinemadaki halefleri kadar dikkat cazip performanslar sergilediğini ekleyelim. Riff rolünde beyazperdedeki birinci kıymetli çıkışını yapan Mike Faist ise Tony Ödülü’ne aday olmuş bir Broadway oyuncusu ve bundan sonra sinema mesleği süratle yükselişe geçerse şaşırmamalı. Gençlerin yüklü olduğu oyuncu takımının en tanınmış ismi Ansel Elgort (“Baby Driver”) Tony rolünün hakkını verirken sinemanın asıl keşfi olan ve Maria’yı canlandıran Rachel Zegler ise sıradışı hoşluğu, güçlü sesi ve oyunculuğuyla adeta yıldızlaşıyor. Uzun lafın kısası, Steven Spielberg birinci sinemanın gölgesinde kalmayan yeni “Batı Yakasını Hikayesi” uyarlamasıyla sinema tarihine bir çentik atıyor, kaçırmamakta yarar var.
SİNEMANIN NOTU: 8/10
Stephen Sondheim (solda) ve Steven Spielberg
Stephen Sondheim’ın notu
Sette SS1 olarak anılan (SS2 elbette Steven Spielberg) Stephen Sondheim çok kısa bir mühlet evvel, 26 Kasım’da 91 yaşında hayata veda etti. 1957 yılında birinci defa sahnelenen “Batı Yakasının Hikayesi” müzikalindeki şarkı kelamlarının müellifi olan Sondheim’ı bundan birkaç hafta evvel Netflix’te gösterime giren “Tick… Tick… Boom!” sineması vesilesiyle de anmıştık, çünkü Sondheim müzikal dünyasında çok güçlü bir ses, çok değerli bir yaratıcı. Tam da “Batı Yakasının Hikayesi” gösterime girmeden günler evvel hayata veda eden Sondheim sinemanın çekimleri sırasında Spielberg ile sıkı bir ahbaplık geliştirmiş ve alışılmış ki sinemanın son halini de izlemiş. Sinemayla ilgili yorumunu ise Spielberg’e ilettiği şu notta aktarmış: “SS2, iyi iş çıkarmışsın dostum. —SS1.”
Cumhuriyet
