Kenneth Branagh’ın yönettiği, başrolünde Jamie Dornan, Caitrano Balfe, Jude Hill ve Judi Denc’in olduğu En İyi Sinema ve En İyi Direktör başta olmak üzere yedi farklı kısımda Akademi Mükafatı adaylığı bulunan Belfast cuma günü vizyona giriyor.
Sinema 1969 Ağustosunda İrlanda Belfast’ta geçiyor. IRA’nın kurulduğu yıl. 16 yüzyılda Birleşik Krallık’ın Protestanlığı kabul etmesinden sonra inatçılıklarıyla tanınan İrlandalılar Katolik kaldı. Vakit zaman patlayan mezhep savaşları sırasında İngiltere İrlandayı aristokrat Protestanlarla yönetti lakin sonunda Protestanlar İngiliz yanlısı düşman üzere görülmeye başlayınca 1969’da Bağımsız İrlanda Kümesi İRA kuruldu. Uzun süren uğraşlar ve görüşmeler sonucu 20015’e kadar da Katolik İrlandalılar ve Protestanlar ortasında kanlı savaşları yürüttü. IRA 2015’te kendini feshetti ve barış gerçekleşti, hatta bizdeki Türk – Kürt meselesine da örnek gösterildi. Bu süreci hatırlamadan sineması anlamak imkânsız. Sinema, Katolik bir mahallede Protestanların sıkışmasını anlatıyor. Hatta olayı bilmeyenler için kim kime niçin bu kadar düşman anlaması da güç oluyor.
Zira mezhep ve din arbedesi Budy’nin gözünden veriliyor. Budy, küçük bir oğlan. Dünya hoşu annesi, güzel mı güzel babası, ağabeyi ve sınıfta âşık olduğu bir kız arkadaşı var. Kuzenleri var, büyükbabası ve büyükannesi var. Babası publarda bira içmeyi severken o da futbolcu olmanın hayallerini kuruyor. Baba, inşaat ustası ve çalışmaya öteki yerlere gitmek zorunda. 15 günde bir ailesinin yanına gelebiliyor, çocuklarda daima bir baba hasreti. Ancak anne, asla kentini ve mahallesini terk etmek istemiyor, suyun öte yakasına geçmeyi reddediyor. Burada doğdu, burada ölecek, çocuklarının koşup oynadığı sokaklar, arkadaşları, komşuları var. Budy’nin okulu, sınıf arkadaşı, âşık olduğu ve evlenmek istediği, matematikte yarıştığı küçük kız. O da gitmek istemiyor ki? Pekala, ya mahalleyi basan ve kendilerinden olmayanları öldürmekle tehdit eden IRA’yı kuracak olan gruptakiler? Yanında kocası olmadan onlara karşın sağ kalabilecek mi? Ya Budy? “Sen artık bizdensin, diyen arkadaşıyla süpermarketi yağmalamaya gittiğinde biyolojik deterjan diye OMO paketini çalan Budy? Sineması izlerken ortada o kadar derin diyaloglar geçiyor ki din ve mezhep üzerine? Kilisedeki papazın ağzından tükürükler saçarak verdiği vaazlar! Din ve mezhep, lisan ve milliyet ayrılıkları yüzünden insanların biz ve siz ayırımları, birbirlerini öldürmeleri. Boşuna mı Belfast’ı izlerken Kahramanmaraş’ı düşünmem? Sivas’ı hatırlamam? Alevilere yapılanlara sinirlenmem? Belfast, elbette vakit zaman savaş sineması, vakit zaman müzikal, duygusal, romantiğe bağlayan ancak en çok da düşündürdükleriyle alkışı hak eden.
Cumhuriyet
