Çin Bilimler Akademisi’ne bağlı Ulusal Astronomi Gözlemevi’nin himayesindeki bir araştırmacılar takımı, Büyük Gökyüzü Alanı Çok Objeli Fiber Spektroskopik Teleskop (LAMOST) yardımıyla şimdiye dek bilinenin neredeyse iki katı sayıda, 1.417 yeni kompakt galaksi keşfetti. Çalışma, Astrophysical Journal mecmuasında geçtiğimiz günlerde yayınladı.
Baş araştırmacı Luo Ali Salı günü, “Bu, şimdiye dek bir seferde keşfedilen en büyük kompakt galaksi örneği” diyerek bir evvelki dünya müşahede rekorunun yalnızca 800 üyeden oluştuğuna işaret etti.
Örnek sayısından bağımsız olarak cihan üzerine bu çalışma, yeni keşfedilen galaksilere büsbütün renk ve biçimlerine bakılarak zerzevat ve meyve isimleri verilmesiyle de medyada geniş bir yer buldu.
Luo, keşfin 739 Bezelye galaksisi, 270 Yaban Mersini galaksisi ve 388 Mor Üzüm galaksisi içerdiğini söyledi.
Luo, “Örneğin, Bezelye galaksileri bezelye üzere yuvarlak ve ağır görünüyordu ve uydurma renklendirme uygulanan imgelerde yeşil görünüyordu, bu nedenle ‘Bezelye galaksileri’ olarak adlandırıldılar” dedi.
Yaklaşık 1,5 milyar ila 5 milyar ışık yılı uzaktaki Bezelye galaksileri Samanyolu’nun büyüklüğünün onda birinden, kütlesinin ise yüzde birinden daha küçük, fakat çok yüksek – Samanyolu’ndan 10 kat kadar daha yüksek – yıldız oluşum suratına sahipler.
Araştırma takımının bir üyesi olan Liu Siqi, “Böylesine etkileyici bir yıldız oluşum suratı erken kainatta yaygındı, lakin günümüzde çok nadir” dedi.
Liu, Bezelye galaksileri hakkındaki araştırmaların erken cihandaki galaksilerin oluşum ve evriminin anlaşılmasında yeni bir perspektif sunacağına inanıyor.
Yaban Mersini galaksileri Dünya’ya en yakın olanlar ve Bezelye galaksilerinden daha kompaktlar; Mor Üzüm galaksileri ise bu iki galaksinin ortasında bir yerde yahut Bezelye galaksilerinden daha uzakta bulunuyor.
Kimi Çinli basın kuruluşları bu buluşu “Galaksi dışı bir meyve ve zerzevat bahçesi” olarak isimlendirdi. Lakin araştırmacılar bu parlak renkli galaksilerin küçük ve soluk renkli olduklarını ve bu durumun müşahedeleri çok sıkıntı ve sorunlu hale getirdiğini söylüyor.
Luo, bu yeni kompakt galaksilerin kütlelerinin yaklaşık 310 bin ila 10 milyar güneş kütlesi ortasında olduğuna ve en uzaktaki galaksinin ise 9 milyar ışık yılı uzakta bulunduğuna işaret ediyor.
Çin’de Guo Shoujing Teleskobu olarak da bilinen LAMOST, gök cisimlerinin kimyasal bileşimi, yoğunluğu, atmosferi ve manyetizmalarıyla ilgilenen gök bilimcilere yardımcı olan değerli bir data seti olan yüksek kaliteli spektrumlar toplamak için 2008 yılında faaliyete geçti. LAMOST şimdiye dek keşfedilen en büyük yıldızsal kara delik ile şu ana dek bilinen lityum açısından en varlıklı dev yıldızın keşfine yardımcı oldu.
Luo, LAMOST’un galaksi dışı araştırmaları devam ettiği için daha kompakt galaksilerin de keşfedileceğini ve bu keşiflerin erken kozmosta galaksilerin oluşum ve evriminin anlaşılması için daha fazla imkan sağlayacağını söyledi.
Cumhuriyet
