Fransızca bir terim olan Déja Vu; ‘daha evvel yaşanan’ manasına geliyor.

Gündelik hayatlarımızda nadiren karşılaştığımız bu durum, ekseriyetle evvelden yaşamış olduğumuz bir olayın teğe bir aynısıyla karşılaştığımızda geçerli.

Örneğin bir arkadaşınızla sohbet ederken, arkadaşınız size bir şey söylüyor ve o anın daha evvel birebir şartlarda yaşanmış olduğunu hissediyorsunuz.

İnsanların yüzde 70’inin en az bir déja vu tecrübesi mevcut. 15 ile 25 yaş aralığında, öteki bireylere oranla daha sık yaşanıyor.

Déja vu tecrübesi beynin temporal lobunda meydana geliyor. Temporal lob, beynin ön kısmında bulunuyor. Sağ ve sol temporal loblarda oluşan frekans farkı nedeniyle, milisaniyeden daha kısa bir vakit diliminde bu loblardan biri, başkasından daha evvel algı yaratmış oluyor.

Geç algılayan taraf, durumu güya daha evvel yaşamış üzere hissetmemize sebep olan sinyaller gönderiyor.

Senkronizasyon kayması, manzara ve ses alıcılarımızın bilgiyi beyne iletmesine karşın, beynin o sırada diğer bir şey üzerindeki konsantrasyonu nedeniyle oluşuyor. Böylelikle o esnada aldığı veriyi anlamlandırmıyor yahut şimdi işlememiş oluyor.

İnsan beyni yorgunluk, gerilim ve öğrenme durumlarında kendisine gelen tüm veriyi işleyemiyor. Örneğin, yolda yürürken yanımızdan geçenlerin konuşmalarını ekseriyetle dinlemeyiz, yalnızca duyarız.

Birebir anda birden fazla durum üzerinde konsantrasyon sağlamaya çalıştığımızda da buna benzeri bir sistem oluşuyor. Beynin ön lobları epilepsi ve gibisi rahatsızlıklarda nöbet geçirilmesiyle de bağlı.

Bu nedenle ender de olsa, birtakım durumlarda sıkça yaşan déja vu tecrübeleri, akabinde gelecek bir nöbet durumuna işaret edebiliyor.

Cumhuriyet