Ahmet Cevdet Paşa’nın büyük kızı Fatma Aliye birinci bayan romancımız olarak tanınır. Kendisinden iki yaş küçük kız kardeşi Emine Semiye de iyi bir eğitim almış, gazete ve mecmualarda bayan hakları konusunda yazılar yazmış, roman, öykü, deneme kısımlarında eserler vermiş, ayrıyeten etkin olarak Osmanlı bayan hareketi içerisinde yer almıştır.
Her ikisi de hem yazılarıyla hem bayan hareketlerindeki çalışmalarıyla bayanların özel alanda ve kamusal alanda uğradıkları haksızlıklarla gayret etmişlerdir lakin abla kamuoyunda daha çok tanınmaktadır.
BAYANIN BİREY OLMA SERÜVENİNDE ÖNCÜ
Halbuki günümüzde, Emine Semiye (28 Mart 1864- 1944) hakkında yapılan araştırmaların sayısı arttıkça onun kişiliği ve topluma sunduğu hizmetler konusunda yeni bilgilerle karşılaşıyoruz. Böylece kız kardeşin fikirlerinin, bilhassa de kadınlık hakkındaki değerlendirmelerinin, ablasına göre hayli radikal olduğunu görüyoruz. Hakikaten ablasının babasıyla kurduğu sıcak baba- kız münasebetinin bilakis, onun babaya karşı uzaklıklı duruşu da bu radikal tarafından kaynaklanıyor olmalı.
Emine Semiye, o periyoda göre- beşerden insanoğlu diye kelam ediliyor- ilerici sayılabilecek bir yaklaşımla bayan – erkek eşitliğini savunuyor.” İslamiyet’te Feminizm” başlıklı makalesinde, bayanları klâsik rolleri içinde tutan ataerkil tertipte İslam dininin yanlış yorumlandığına dikkat çekiyor. Bayanların toplum içindeki ikincil pozisyonundan duyduğu rahatsızlığı lisana getirirken deva olarak bayanların eğitimi ve ekonomik özgürlüğü üzerinde duruyor.
“Feminizm Ne Demektir?” başlıklı makalesinde de batılılaşma ve feminizmin yanlış yorumlanmasının toplumda yol açabileceği yozlaşma ve bunun sonucunda bayanın özgürlük arayışının göreceği ziyan konusunda toplumu uyarıyor.
Öte yandan makalelerinde, toplumsal hayatta bayanların ilerleyebilmesi için taleplerini sıralıyor. Sözgelimi, taşıtlara inerken binerken bayanlara öncelik verilmeli. Geçim badiresi çekenlere, iş ömrüne atılmaları için dernekler tarafından takviye olunmalı. Bayanlar kendilerini geliştirmek için tiyatroya gidebilmeli.
Siyasi faaliyetlerde bulunurken beklentilerinin karşılanmaması üzerine, bayan haklarının fakat bayan çabasıyla gerçekleşebileceğine kanaat getirir ve bu bağlamda bayanların eğitiminin ehemmiyetini vurgular.
Özetle; Fatma Aliye ve Emine Semiye, her ikisi de öncü isimlerdir. Bu sıfatı gerek muharrir gerekse bayan hareketi içindeki faal çalışmaları nedeniyle kazanmışlardır. Fakat, yeni araştırmalara dayanarak, bayanın birey olma serüvenindeki rolleri açısından kıyaslandığında, iki kardeşten Emine Semiye’nin daha ileri bir şuur seviyesinde olduğu söylenebilir.
Cumhuriyet
