Son datalara nazaran yarıdan fazlası sayılmış olan oyların 53.45 Castro’ya giderken, mevcut iktidar partisi Ulusal Parti’nin adayı Azfura Zablah yüzde 34 oy alabildi. Zablah Salı akşamı Castro’nun zaferini kabul etti. Çarşamba gecesi de vazife devri sona eren mevcut Devlet Lideri Juan Orlando Hernandez, Honduras televizyonunda yayımlanan bir konuşmasıyla Castro’yu seçim zaferinden ötürü tebrik etti.

Seçim kurulu lideri Kelvin Aguirre, seçimlere yüzde 63.44 ile “tarihi yüksek düzeyde” iştirak olduğunu bildirdi.

United World International haber ve tahlil portalında Yunus Soner imzasıyla çıkan tahlile nazaran, Pazar akşamı Castro seçim zaferi konuşmasını yaparken Honduras’ın farklı kentlerinde beşerler sonuçları kutlamak için sokaklara döküldü. Castro ise konuşmasında “Teşekkürler halkımız. 12 yıllık acı ve gözyaşı devri kapandı. Şehitlerimizi boşuna vermedik. Artık yeni bir periyot başlatıyoruz, refah periyodu, dayanışma devri. Bu periyotta hiçbir ayrım yapmaksızın tüm bölümlerle diyalog içinde olacağız.”

CASTRO, ABD’NİN DEVİRDİĞİ LİDERİN EŞİ

Castro “12 yıl” sözüyle, eşi Manuel Zelaya’nın 2009 yılında ABD dayanaklı bir darbeyle iktidardan indirilmesine gönderme yaptı. Honduras’ı Venezuela’nın önderliğinde kurulan, Latin Amerika’nın birliğini amaçlayan Bolivarcı İttifak’a üye yapan ve ülke için yeni bir anayasa teşebbüsü başlatan Manuel Zelaya, hükümetinin 2. yılında devrilmişti.

Lakin siyasi çabayı bırakmayan Zelaya, son devirde LIBRE’nin Ulusal Koordinatörüydü ve Castro’nun kampanyasına etkin takviye verdi.

ZAFERE GİDEN YOL

Xiomara Castro de Zelaya, 2006 ile 2009 yılları ortasında Devlet Başkanı’nın eşi olarak siyasete yakın oldu. Manuel Zelaya’nın maruz kaldığı darbe sonrası siyasi olarak ön plana çıktı, darbe aksisi kitlesel protestoları örgütledi ve mitinglerin en önünde yer aldı.

Castro akabinde Halk Direnişi hareketinin başına geçti, kısa mühlet sonra LIBRE partisinin kuruluşuna önderlik etti ve 2013 yılında partinin başkanlık adayı oldu. Fakat Ulusal Parti adayını yenemedi.

2017 yılında tekrar seçim kampanyasına girişti, bu defa muhalefet cephesinin Devlet Lider Yardımcısı adayı olarak. Kendisinin de desteklediği muhalefet adayı Salvador Nasralla, Ulusal Parti’nin adayına epeyce kuşkulu bir formda yenildi. Oyların sayımında Nasralla büyük farkla önde giderken birden tüm Honduras’ta elektrikler kesildi ve sayım 24 saat boyunca durdu. Oyların sayımı tekrar başladığında Ulusal Parti adayı birden teğe öne geçmişti.

2021 seçimlerinde de Ulusal Parti, açıklanan sonuçlara karşın seçimleri kazandığını ilan etti, lakin sonuçlardaki fark ve ülkenin tüm kesitlerinin Castro’yu tebrik etmesiyle sonucu kabullenmek zorunda kaldı.

KAMPANYANIN ANA TEMALARI

Ülkedeki yoksulluk ve neden olduğu ABD’ye yönelen göç, uyuşturucu ticareti, yolsuzluk ve evvelki seçimlerdeki hileler mevcut seçim kampanyasının ana temalarını oluşturdu.

Bu seçimlerle vazifesi sona eren Devlet Başkanı’nın kardeşi Tony Hernandez ABD’de uyuşturucu ticaretinden ötürü 30 yıl mahpus cezasına mahkum edildi.

Castro ise kampanya esnasında, Honduras’ı “neoliberalizmin, uyuşturucu diktatörünün ve yolsuzluğun sürüklediği uçurumun eşiğinden kurtaracağını” vaat etti.

Seçimlerden bir ay evvel United World International’a röportaj veren Manuel Zelaya da, “Neoliberalizmin bittiğini, ülkesinin artık devlet planlamasına geçeceğini” öne sürmüştü.

TEZLİ BİR HÜKÜMET PROGRAMI: “DEMOKRATİK SOSYALİST DEVLETİN İNŞASI”

Xiomara Castro de Zelaya, seçimler öncesinde “Honduras’ın tekrar inşası için Hükümet Programı” açıkladı. Ve bu program epeyce savlı.

Programın birinci unsurunun başlığı, “Demokratik sosyalist bir devletin inşası”. Castro hükümetinin birinci gününde bir Kurucu Meclis’in seçimlerini ilan edeceğini duyuruyor. Meclisin gayesi, “yeni bir toplumsal uzlaşı” sağlamak ve yeni bir anayasa hazırlamak.

Direkt demokrasi, yani programa nazaran “örgütlü halkın” referandumlar aracılığıyla nizamlı olarak idareye katılması, Castro’ya nazaran hükümetinin “temel dayanağı” olacak.

NEOLİBERALİZME SON VE PLANLI İKTİSADA GEÇİŞ

İktisat siyasetinde da Castro, piyasa güçlerine sınırlayan ve sosyalist iktisada yöneliş işareti veren bir dizi teklifte bulunuyor. Devlete ilişkin şirketlerin yine güçlendirilmesi, Toplumsal ve Ekonomik Kalkınma Planlaması bakanlığının kurulması, tarım ve kayıtdışı bölümleri direkt desteklemek emeliyle BANADESA isimli devlet bankasının tekrar hayata döndürülmesi, dış borcun tekrar müzakere edilmesi ve istihdam yaratmak hedefiyle “büyük finansal sermayenin vergilendirilmesi”, Castro’nun tekliflerinden kimileri.

Üstelik Castro bu faaliyetleri iktidarının birinci 100 gününde hayata geçirmeyi vaat ediyor!

DIŞ SİYASETTE RADİKAL ADIMLAR

Hükümet programı, dış siyasette da Honduras’a yeni bir yönelim öneriyor. Temeline “ulusal egemenliği savunma ve milletlerarası dayanışmanın” oturtulduğu programın birinci unsuru: Taiwan yerine Çin Halk Cumhuriyeti ile diplomatik alakalar kurmak.

Halihazırda Honduras’ın Çin Halk Cumhuriyeti ile diplomatik ve resmi münasebetleri bulunmuyor.

Vazife müddeti sona eren Devlet Lideri Hernandez de Kasım ayı başında Taiwan’ı ziyaret etmiş, Çin basını ise Taiwanlı yazılımcıların toplumsal medya üzerinden Honduras seçimlerine müdahale etmeye çalıştığını öne sürmüştü.

Program dış politikayı genel olarak, Latin Amerika’nın birliğinin sembol isimlerinden Simon Bolivar ve Fransisco Morazan çizgisinde sürdürmeyi öneriyor. Castro’ya nazaran Honduras diplomasisi “kıtanın birliğinin ögesi olarak Orta Amerika’nın entegrasyonunu ilerletecek.”

Somut tekliflerden biri ise, Orta Amerika ülkelerinin diplomatik misyonlarını birleştirmesi.

LATİN AMERİKA SOLU ZAFERİ SELAMLADI

Xiomara Castro de Zelaya’nın seçim zaferi Latin Amerika’nın sol hükümetleri tarafından coşkuyla karşılandı.

Venezuela Devlet Lideri Nicolas Maduro, “Büyük Vatan (Latin Amerika’nın bütünü için kullanılan yaygın kavram) Honduras’ta demokrasi ve barışın zaferini kutluyor” dedi.

Küba Devlet Lideri Diaz-Canel Bermudez, “Manuel Zelaya’ya karşı 12 yıl evvel düzenlenen darbeden sonra Honduras halkı zaferi sandıkta kazandı. Latin Amerika ve Karayipler sizinle kutluyor, Honduras!” iletisini yayımladı.

Kendisi de ABD dayanaklı bir darbeye maruz kalan eski Bolivya Devlet Lideri Evo Morales, “seçimler halkın Yanki darbeciliğine karşı zaferidir” iletisini yayımladı.

Xiomara Castro de Zelaya’nın seçim zaferi, sosyalizm kavramını Latin Amerika’nın daha da gündemine getirdi. 10 milyon nüfuslu Honduras, ABD-Çin münasebetlerinde bile bir dönüm noktası oluşturmaya aday.

Eşinin emsal bir programı uygulamaya çalışırken 12 yıl evvel bir darbeye maruz kaldığı hatırlanırsa, Castro’nun argümanlı teşebbüsü ne kadar hayata geçirebileceği merak konusu.

(Bu yazı İngilizce olarak yayın yapan United World International sitesinden çevrilmiştir.)

Cumhuriyet