“Ülkemizin Gerçeği Zelzele Konusunda Ortak Bildiri” başlıklı metnin imzalanması münasebetiyle düzenlenen toplantıya, Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Lideri Mithat Yenigün, Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Paydaşlığı Derneği (GYODER) Lideri Mehmet Kalyoncu, İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Lideri Nazmi Durbakayım, Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Lideri Ziya Altan Elmas, Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği (TürkMMMB) Lideri Süreyya Ural, Türkiye İnşaat Gereci Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD) Lideri Tayfun Küçükoğlu, Türkiye İnşaat Sanayicileri Patron Sendikası (İNTES) Lider Vekili Enes Olpak ve Yapı Kontrol Kuruluşları Birliği (YDKB) Lideri Tekin Saraçoğlu katıldı.

TMB Lideri Mithat Yenigün, buradaki konuşmasında, Türkiye’nin yıllardır zelzele külfeti yaşadığını belirterek, bu bahiste yol haritası belirlemek ve yapılması gerekenleri tespit edip duyurmak maksadıyla bir ortaya geldiklerini söyledi.

Türkiye’nin sarsıntı gerçeğini unutturmamayı amaçladıklarını lisana getiren Yenigün, şöyle devam etti:

“Nasıl bir yol alırız ve periyodik olarak nasıl çalışmalar yapmalıyız ki bu mevzuyu gündemde tutalım, birlikte hareket edelim. Biz, toplum, kamu kuruluşları daima birlikte kabul edeceğiz ki Türkiye sarsıntıyla yaşayacak bir ülkedir lakin dünya zelzeleye karşın yaşanabilir ve önlemler alınabilir bir teknolojiye sahip. Türkiye’nin de bu teknolojiden istifade etmesi gerekiyor.”

Türkiye’de dönüştürülmesi gereken 6,7 milyon bina bulunduğunu tabir eden Yenigün, “Bir yandan onu eritmeye çalışmamız gerekiyor. Bunu STK olarak tek başımıza değil devletle birlikte yapmamız gerekiyor. Biz bu misyona talibiz. Fikirlerimizi, bilgilerimizi, tecrübelerimizi kamu kurumları ile paylaşmaya hazırız.” dedi.

KENTSEL DÖNÜŞÜM İÇİN EL BİRLİĞİ VURGUSU

GYODER Lideri Mehmet Kalyoncu da kentsel dönüşümün gayesine ulaşması için kamunun, ilgili bölümlerin ve toplumun tüm kısımlarının el birliğiyle gayret göstermesi gerektiğini bildirdi.

İNDER İdare Heyeti Lideri Nazmi Durbakayım, bölümde iş yapan müteahhitlerin mevcut 5-6 milyon riskli yapının oluşmasında katkılarının olup olmadığını kendilerine sormaları gerektiğini, önümüzdeki devrin riskli yapı yapanların, verdikleri bu ziyan için telafi periyodu olduğunu söz etti.

KONUTDER İdare Şurası Lideri Ziya Altan Elmas, “Kentsel dönüşümü hızlandırmak ismine hak sahiplerinin kat karşılığı vererek dönüşüm yapma talebinden, kendilerinin maliyeti karşıladığı, devletin de bu durumu teşvik ettiği bir sisteme geçilmesi gerekmektedir.” diye konuştu.

Türkiye İMSAD Lideri Tayfun Küçükoğlu da kentsel dönüşüm hareket planına nazaran gelecek 5 yılda 1,5 milyon konutun dönüştürülmesinin hedeflendiğine dikkati çekerek, 6,7 milyon riskli konutta 22 milyon vatandaşın yaşadığını, kamunun 1,5 milyon konutun kentsel dönüşümüne dayanak için bugünkü fiyatlarla kira ve taşınmaya ortalama 28 milyar lira, konut üretimine ise 280 milyar lira kaynak aktarması gerektiğini söyledi.

Türkiye’nin kaynaklarının hudutlu olduğunu belirten Küçükoğlu, “Binalarda zelzele güvenliği konusunda tüm ümidimizi ucuz kredilere ve kentsel dönüşüm takviyelerine bağlamadan, şuurlu hareket ederek kendi kaynaklarımızı da zorlamamız gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.

İNTES Lider Vekili Enes Olpak, sarsıntı riski yüksek bölgelerde imal işlerini ekonomik, mali, mesleksel ve teknik yeterlilikleri en üst düzeyde olan, yalnızca A kümesindeki ve mesleksel yeterlilik evraklı emekçiye sahip firmaların üstlenmesi gerektiğine işaret etti.

YDKB Lideri Tekin Saraçoğlu da Türkiye’nin içinde bulunduğu devirde inşaat bölümünün güç günler yaşadığını tabir ederek, “Bu çerçevede gerek doğal afetlere karşı alınacak olan ekonomik tedbirler, bugünün ve geleceğin planlanması istikametinde büyük değer taşımaktadır.” dedi.

TürkMMMB Lideri Başkanı Süreyya Ural da yatırımların birinci planlama etabından başlayarak, yanlışsız ve uzman mühendislik yaklaşımları kullanılarak, yürürlükteki yönetmelik ve yapı standartlarına uygun halde projelendirilmesi, ayrıntılandırılması ve inşaatların bağımsız kontrol ve denetim hizmetleriyle yapılması gerektiğini vurguladı.

Ural, bir soru üzerine de TBMM Zelzele Araştırma Kurulu’na görüş vermek istediklerini fakat şimdi davet almadıklarını bildirdi.

BİLDİRİDE YER ALAN BAŞLIKLAR

Ortak bildiride, Türkiye’de zelzelenin toplumun belleğine büyük kayıplar ve derin acılar yüklemiş bir numaralı doğal afet olduğuna işaret edildi.

Zelzelenin, ekonomik, toplumsal, kültürel, yasal ve teknik tüm boyutlarıyla algılanması ve yönetilmesi gerektiği söz edilen bildiride, kelam konusu doğal afetle uğraşın, afet öncesi, afet anı ve bir sonraki zelzeleye kadar olan devri kapsayacak kesintisiz bir formda ele alınması gerektiği belirtildi.

Bu hedefle 7 bahis başlığı belirlenirken bu başlıklar ve içerikleri şöyle sıralandı:

“????Ehil yapı müteahhidi: Bilhassa bina üretiminde, projenin gerektirdiği teknik ve mali yeterliliklere sahip olan deneyimli müteahhitlerin iş üstlenmesini sağlayacak bir yeterlik sınıflandırmasına gereksinim vardır. Zelzele riski yüksek bölgelerde, imal işlerini üstlenecek müteahhitlerde daha yüksek yeterlilik kriterleri aranmalı. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan yönetmelik, büyük bir adım olarak değerlendirilmekte ve bölüm için hayati ehemmiyet taşımaktadır. Bu düzenlemenin aktif ve verimli bir biçimde hayata geçirilmesiyle zelzeleye güçlü, muteber yapılardan oluşan kentlerin inşası mümkün olacak.

Güçlü yapı kontrolü: Ülkemizde sağlam, inançlı ve sarsıntıya güçlü ömür alanları oluşturmak emeliyle yapı kontrolünün yer ve temel etütleri etabından başlayarak inşa süreçlerinin her evresinde aktif bir halde işletilmesi kuraldır. Bunun için yapı kontrol sistemi güçlendirilmeli, yapı kontrol şirketlerinin mesleksel tecrübesi ve teknik bilgisi yüksek işçi istihdam imkanları artırılmalı ve arsa sahibi, yatırımcı, müteahhit, proje müellifi, yapı denetçisi ortasındaki bağ, yetki, sorumluluk, haklar nizamında yaşanan dertler tespit edilerek giderilmelidir.

Ehil mühendislik sistemi: Bina dizaynlarının yer ve temel etütlerine uygun, hakikat mühendislik çalışması ve uygun imal tekniği ile hakikat materyal öngörülerek gerçekleştirilmesi, yapı üretimi ve yapı kontrolü süreçlerinde gerekli teknik bilgi ve donanıma sahip mühendislik hizmeti verilebilmesi için saha deneyimini ve meslek içi eğitimi dikkate alan bir uzman uzman mühendislik sisteminin kıymetli katkı sağlayacağına inanılmaktadır.

Mesleksel yeterlilik evraklı iş gücü: Kesimde mesleksel eğitime verilen kıymet artırılmalı, Mesleksel Yeterlilik Kurumu tarafından verilmiş Mesleksel Yeterlilik Evrakı sahibi iş gücünün istihdamı teşvik edilmelidir. Bölümün talep ve beklentileri ile gelişen teknoloji göz önünde bulundurularak inşaat kesiminde faaliyetini sürdüren firmalar ile eğitim kurumları ortasındaki iş birliği artırılmalıdır. Bilhassa, emekçi ile mühendis ortasındaki teknik iş gücünün kâfi yetkinlikte ve sayıda olmasının sağlanması, niteliklerinin geliştirilmesi için meslek liseleri ve yüksekokullardaki eğitim programların sayısının ve kalitesinin artırılması değer taşımaktadır.

Kaliteli gereç: Barınma, eğitim, sıhhat, ticaret üzere gereksinimlerin karşılandığı gerek konut, iş yeri gerekse kamu hizmeti veren tüm yapıların hakikat materyal ile inşa edilmesi sağlanmalıdır. İnşaat uygulamalarında gelişen teknolojiler gereç üretimi süreçlerine adapte edilmeli, sarsıntı ve doğal afetler karşısında yeni üretim metotlarının hayata geçirilmesi, yeni nesil materyallerin ve inşaat sistemlerinin kullanılması teşvik edilmelidir.

Çok istikametli imar mevzuatı: Zelzele riskinin yüksek olduğu ülkemizde kentsel dönüşüm hayati kıymet taşımaktadır. Kentlerde tabanı zayıf olan ve taban sıvılaşması riski bulunan bölgelerin mikro ölçekte ayrıntılı tespit edilmesi gerekmektedir. Parsel bazlı kentsel dönüşüm yahut yapılaşma sistematiği yerine mahalle bazlı, mümkün olmayan yerlerde ise ada bazlı modeller oluşturulmasına yönelik yasal düzenlemeler yapılarak altyapı, ulaşım, trafik yükü üzere temel bahisler ile otopark, yeşil alan, toplumsal alanlar üzere toplumsal donatıların da dahil olacağı, yarının gereksinimlerini göz önüne alan tümleşik bir imar planlaması yaklaşımı benimsenmelidir. Binalara tüm kritik imal süreçlerini ve bilgilerini içeren bir kimlik evrakı verilmesini temin edecek yasal düzenleme gerçekleştirilmelidir. Kentsel dönüşümün kent planlaması bozulmadan, bölgesel yoğunluğu artırmadan verimli bir formda hayata geçirilmesi için alternatif finansman modellerini teşvik edecek yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Belediyelerin, kentsel dönüşüm planlama ve uygulama süreçlerinde merkezi idare tarafından yönlendirilmesi ve desteklenmesi faydalı olacaktır. Bina inşaat süreçlerinde yer alan tüm tarafların sorumlulukları imar mevzuatında netleştirilmeli, sorumlulukların çok taraflı yapı içinde azaltılması engellenmelidir. Bu sorumluluklar sigorta uygulamalarıyla güçlendirilmelidir.

Şuurlu kamuoyu: Afet riskini azaltmak ve afetlere hazırlık konusundaki farkındalığın artırılması, sarsıntı tatbikatları yapılarak vatandaşın eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi ehemmiyet arz etmektedir. İlkokul çağından başlamak üzere toplumda bir şuur oluşturulması gerekmektedir. İlgili bakanlıkların, lokal idarelerin farkındalığı artırıcı aktifliklerine sivil toplum kuruluşları olarak dayanak sağlanacaktır.”

Cumhuriyet